Η λαϊκή μνήμη της Μακεδονίας δεν διασώζει μόνο θρύλους και
μύθους· συχνά κρύβει μέσα της πραγματικά ιστορικά γεγονότα, τα οποία η επίσημη
ιστοριογραφία είτε προσπέρασε είτε χαρακτήρισε μονοδιάστατα. Ένα τέτοιο γεγονός
είναι η απαγωγή του Βρετανού συνταγματάρχη Henry Synge, στις 18 Φεβρουαρίου
1880, από τους κλέφτες του καπετάν Ντιλινίκου (Νίκου Ρεντινιώτη), στην περιοχή
της Πιερίας και της Ημαθίας.
Το λημέρι των κλεφτών και το «άδηλο» τοπίο
Το λημέρι των κλεφτών στα Μακεδονικά όρη τα Πιέρια και στην
κορυφή του στο Φλάμπουρο, παρά την κινητοποίηση των οθωμανικών αρχών, δεν
εντοπίστηκε ποτέ. Η αδυναμία αυτή δεν οφειλόταν μόνο στη γεωγραφία της
περιοχής, αλλά και στη σιωπηλή συνενοχή της τοπικής κοινωνίας, η οποία έβλεπε
στους κλέφτες όχι απλώς ληστές, αλλά φορείς αντίστασης απέναντι στον Οθωμανικό
ζυγό.
Η έννοια του «άδηλου» και του αφανούς, του κρυμμένου,
διαπερνά τόσο το λημέρι όσο και τη συλλογική μνήμη.
Η απαγωγή του Synge και η διεθνής της διάσταση
Η απαγωγή του Henry Synge παρουσιάστηκε στον διεθνή Τύπο της
εποχής ως ένα ακόμη ληστρικό επεισόδιο. Ωστόσο, οι επιπτώσεις της υπήρξαν πολύ
ευρύτερες:
Η Μακεδονία έγινε διεθνώς γνωστή ως περιοχή σε αναβρασμό, με
ενεργό αγώνα για ελευθερία.
Η Κύπρος, μέσω των λύτρων των 12.000 χρυσών λιρών, βρέθηκε
άμεσα εμπλεκόμενη, καθώς τα χρήματα αυτά συνδέθηκαν με τον φόρο υποτελείας που
κατέβαλλε η Βρετανία στον Σουλτάνο, σύμφωνα με τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης
(1878).
Έτσι, μια «ληστεία» στα βουνά της Πιερίας συνδέθηκε με τη
γεωπολιτική της Ανατολικής Μεσογείου.
Ποιος ήταν πραγματικά ο Henry Synge;
Οι επίσημες πηγές αναφέρουν ότι ο Synge ήταν Βρετανός
αξιωματικός, επιφορτισμένος το 1878 από τη βρετανική πρεσβεία της
Κωνσταντινούπολης να καταγράψει τον πληθυσμό της Μακεδονίας ενόψει του
Συνεδρίου του Βερολίνου.
Είναι το ίδιο πρόσωπο που:
Ως διευθυντής της τουρκικής αστυνομίας Θεσσαλονίκης,
ανακοίνωσε στους προκρίτους της Σιάτιστας ότι τα εδάφη τους παραχωρούνται στη
Ρωσία και εντάσσονται στη βουλγαρική ηγεμονία.
Αργότερα αφού συνταξιοδοτήθηκε εγκαταστάθηκε ως
μεγαλοκτηματίας στο Καμποχώρι Ημαθίας. Τότε ήτανε η περίοδος που ασχολήθηκε και
αυτός με τον Μέγα Αλέξανδρο. Περιόδευε στα χωριά της Πιερίας
αυτοπαρουσιαζόμενος ως μηχανικός, αναζητώντας πληροφορίες για παλιά ορυχεία
χρυσού, που κατά τη λαϊκή παράδοση συνδέονταν με την εποχή του Μεγάλου
Αλεξάνδρου.
Χρυσός, μνήμη και ιστορική υποψία
Σύμφωνα με τις αφηγήσεις που κατέγραψε ο Στεφανόπουλος από
τους γεροντότερους του χωριού του, ο ελληνομαθής αυτός «Φράγκος» ο Synge,
αναζητούσε στα βουνά της Πιερίας και στον Όλυμπο τα χαμένα ορυχεία χρυσού των
αρχαίων Μακεδόνων.
Εδώ γεννιέται το κρίσιμο ερώτημα:
Με ποια στοιχεία, άραγε, ο Synge αναζητούσε αυτά τα ορυχεία;
Και πόσο τυχαία ήταν τελικά η παρουσία του στα συγκεκριμένα
μέρη;
Από ληστής σε ήρωα
Όταν ο Synge απελευθερώθηκε στις 24 Μαρτίου 1880 και
αφηγήθηκε την αιχμαλωσία του, η εικόνα του Έλληνα ληστή είχε ήδη αλλάξει. Στη
συλλογική συνείδηση, ο κλέφτης δεν ήταν πια εγκληματίας, αλλά ήρωας που έδινε
τη δική του μάχη για την ελληνική ανεξαρτησία.
Εκεί, στο όριο ανάμεσα στον μύθο και την ιστορία, γεννιέται
ο «άδηλος τάφος» της μνήμης: ένας τόπος που δεν φαίνεται, αλλά επιμένει.
Βιβλιογραφία & Πηγές
Οθωμανικές και Βρετανικές διπλωματικές αναφορές (1878-1880)
Διεθνής Τύπος του 19ου αιώνα
Στεφανόπουλος, προφορικές ενθυμήσεις και τοπικές καταγραφές
Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης (1878)
Προφορική λαϊκή παράδοση Πιερίας και Ημαθίας
Σημείωμα συγγραφέα
Το παρόν άρθρο βασίζεται σε πρωτογενές και προφορικό υλικό που αναπτύσσεται αναλυτικότερα στο βιβλίο μου «Άδηλος Τάφος», όπου η απαγωγή του Henry Synge, τα λημέρια των κλεφτών και η αναζήτηση των αρχαίων ορυχείων, εξετάζονται στο ευρύτερο ιστορικό και μυθολογικό τους πλαίσιο ως ενδείξεις για την θέση του τελικού τάφου του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Πιερία.
Σημείωση: Υποστηρίχθηκε από τεχνητή νοημοσύνη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου